کد مطلب:87 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:294
احکام وقف
(مـسـالـه 2685) اگـر كـسـی چـیـزی را وقف كند, از ملك او خارج می شود, و خود او ودیگران نـمی توانند آن را ببخشند, یا بفروشند, و كسی هم از آن ملك ارث نمی بردولی در بعضی از موارد كه در مساله 2102 و 2103 گفته شد, فروختن آن اشكال ندارد.
(مـساله 2686) لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخواند, بلكه اگر مثلا بگوید :خانه خود را وقف كردم , و خودش یا كسی كه خانه را برای او وقف كرده , یا وكیل , یاولی آن كس بگوید: قبول كردم , وقـف صـحـیـح اسـت .
ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نكند, بلكه مثل مسجد ومدرسه برای عـموم وقف كند, یا مثلا بر فقرا یاسادات وقف نماید, احوط و اولی آن است كه حاكم شرع یا كسی كـه از طـرف اومـنـصـوب اسـت قـبـول نماید و چنانكه وقف به صیغه واقع می شود به عمل نیز واقـع مـیشود پس اگر خانه ای را بقصد اینكه وقف باشد به كسی كه بر او وقف كرده بدهدو او هم بـقـصـد قبول آن را بگیرد صحیح است و همچنین اگر فرشی را بقصد وقف درمسجد بیندازد یا مكانی را به قصد مسجد بودن در اختیار نماز گزاران بگذاردوقفیت حاصل می شود.
(مـساله 2687) اگر ملكی را برای وقف معین كند, و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود, یا بمیرد, وقف درست نیست .
(مـساله 2688) كسی كه مالی را وقف می كند, و از موقع خواندن صیغه , مال رابرای همیشه وقف كند, و اگر مثلا بگوید: این مال بعد از مردن من وقف باشد, چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقـف نبوده , صحیح نیست , و نیز اگر بگوید: تا ده سال وقف باشد وبعد از آن نباشد, یا بگوید: تا ده سال وقف باشد, بعد پنج سال وقف نباشد, و دوباره وقف باشد, وقف صحیح نیست .
(مساله 2689) وقف در صورتی صحیح است كه مال وقف را به تصرف كسی كه برای او وقف شده , یا وكیل , یا ولی او بدهند.
ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خودوقف كند و به قصد این كه آن چیز ملك آنان شود, از طرف آنان نگهداری نماید,وقف صحیح است .
(مـسـالـه 2690) اگر مسجدی را وقف كنند, بعد از آن كه یك نفر در آن مسجد نمازخواند, وقف درست می شود.
(مساله 2691) كسی كه مال خود را وقف می كند, باید مكلف وعاقل و با قصد واختیار باشد, و شرعا بتواند در مال خود تصرف كند, بنابراین سفیهی كه مال خود رادر كارهای بیهوده مصرف می كند, چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید, اگرچیزی را وقف كند صحیح نیست .
و همچنین است محجور نسبت به اموالی كه به حكم حاكم شرع از تصرف در آنها منع شده است .
(مـسـاله 2692) اگر مالی را برای كسانی كه به دنیا نیامده اند وقف كند, درست نیست , ولی اگر بـرای زنـدگـان و بعد از آنان برای كسانی كه بعدا بدنیا می آیند وقف نماید.
مثلا چیزی را بر اولاد خود وقف كند كه بعد از آنان وقف نوه های او باشد, وهر دسته ای بعد از دسته دیگر از وقف استفاده كنند, صحیح است .
(مـساله 2693) اگر چیزی را بر خودش وقف كند مثل این كه دكانی را وقف كند كه عایدی آن را بـعـد از مرگ او خرج مقبره اش نمایند, صحیح نیست .
ولی اگر مالی را برفقرا وقف كند و خودش فقیر شود, می تواند از منافع وقف استفاده نماید.
(مـسـالـه 2694) اگـر بـرای چیزی كه وقف كرده متولی معین كند, باید مطابق قرارداداو رفتار نمایند.
و اگر معین نكند, چنانچه بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خودوقف كرده باشد وآنان بالغ بـاشـنـد, اختیار با خود آنان است , و اگر بالغ نباشند,اختیار با ولی ایشان است , و برای استفاده از وقف اجازه حاكم شرع لازم نیست .
(مـسـاله 2695) اگر ملكی را مثلا بر فقرا یا سادات وقف كند, یا وقف كند كه منافع آن به مصرف خیرات برسد, در صورتی كه برای آن ملك متولی معین نكرده باشد,اختیار آن با حاكم شرع است .
(مساله 2696) اگر ملكی را بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خود وقف كند, كه هرطبقه ای بعد از طـبـقـه دیگر از آن استفاده كنند, چنانچه متولی ملك آن را اجاره دهد وبمیرد, احتیاط لازم آن اسـت كه مستاجر از متولی بعد نیز اجاره كند.
ولی اگر متولی نداشته باشد, و یك طبقه از كسانی كـه ملك بر آنان وقف شده , آن را اجاره دهند ودر بین مدت اجاره بمیرند, اجاره باطل می شود.
و در صـورتـی كه مستاجر مال الاجاره تمام مدت را داده باشد, مال الاجاره از زمان مردنشان تا آخر مدت اجاره ازمال آنان گرفته می شود.
(مساله 2697) اگر ملك وقف خراب شود, از وقف بودن بیرون نمی رود.
(مـساله 2698) ملكی كه مقداری از آن وقف است , و مقداری از آن وقف نیست اگرتقسیم نشده باشد, حاكم شرع یا متولی وقف می تواند با نظر خبره سهم وقف راجدا كند.
(مساله 2699) اگر متولی وقف خیانت كند و عایدات آن را به مصرفی كه معین شده نرساند, حاكم شرع باید شخص امینی را بدو ضمیمه نماید كه مانع از خیانتش گردد و در صورتیكه ممكن نباشد بجای او متولی امینی معین نماید.
(مـساله 2700) فرشی را كه برای حسینیه وقف كرده اند, نمی شود برای نماز به مسجد ببرند, اگر چه آن مسجد نزدیك حسینیه باشد.
(مساله 2701) اگر ملكی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند, چنانچه آن مسجداحتیاج به تعمیر نـدارد, و انتظار هم نمی رود كه تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا كند,می توانند عایدات آن ملك را به مصرف مسجدی كه احتیاج به تعمیرات داردبرسانند.
(مساله 2702) اگر ملكی را وقف كند كه عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند, وبه امام جماعت و بـه كـسی كه در آن مسجد اذان می گوید بدهند, در صورتی كه بدانند یا اطمینان داشته باشند كه برای هر یك چه مقدار معین كرده , باید همانطورمصرف كنند, و اگر یقین یا اطمینان نداشته بـاشـنـد, بـایـد اول , مـسـجـد را تعمیر كنند واگر چیزی زیاد آمد, امام جماعت وكسی كه اذان می گوید در تقسیم آن با یكدیگرمصالحه كنند.
(مـساله 2686) لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخواند, بلكه اگر مثلا بگوید :خانه خود را وقف كردم , و خودش یا كسی كه خانه را برای او وقف كرده , یا وكیل , یاولی آن كس بگوید: قبول كردم , وقـف صـحـیـح اسـت .
ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نكند, بلكه مثل مسجد ومدرسه برای عـموم وقف كند, یا مثلا بر فقرا یاسادات وقف نماید, احوط و اولی آن است كه حاكم شرع یا كسی كـه از طـرف اومـنـصـوب اسـت قـبـول نماید و چنانكه وقف به صیغه واقع می شود به عمل نیز واقـع مـیشود پس اگر خانه ای را بقصد اینكه وقف باشد به كسی كه بر او وقف كرده بدهدو او هم بـقـصـد قبول آن را بگیرد صحیح است و همچنین اگر فرشی را بقصد وقف درمسجد بیندازد یا مكانی را به قصد مسجد بودن در اختیار نماز گزاران بگذاردوقفیت حاصل می شود.
(مـساله 2687) اگر ملكی را برای وقف معین كند, و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود, یا بمیرد, وقف درست نیست .
(مـساله 2688) كسی كه مالی را وقف می كند, و از موقع خواندن صیغه , مال رابرای همیشه وقف كند, و اگر مثلا بگوید: این مال بعد از مردن من وقف باشد, چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقـف نبوده , صحیح نیست , و نیز اگر بگوید: تا ده سال وقف باشد وبعد از آن نباشد, یا بگوید: تا ده سال وقف باشد, بعد پنج سال وقف نباشد, و دوباره وقف باشد, وقف صحیح نیست .
(مساله 2689) وقف در صورتی صحیح است كه مال وقف را به تصرف كسی كه برای او وقف شده , یا وكیل , یا ولی او بدهند.
ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خودوقف كند و به قصد این كه آن چیز ملك آنان شود, از طرف آنان نگهداری نماید,وقف صحیح است .
(مـسـالـه 2690) اگر مسجدی را وقف كنند, بعد از آن كه یك نفر در آن مسجد نمازخواند, وقف درست می شود.
(مساله 2691) كسی كه مال خود را وقف می كند, باید مكلف وعاقل و با قصد واختیار باشد, و شرعا بتواند در مال خود تصرف كند, بنابراین سفیهی كه مال خود رادر كارهای بیهوده مصرف می كند, چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید, اگرچیزی را وقف كند صحیح نیست .
و همچنین است محجور نسبت به اموالی كه به حكم حاكم شرع از تصرف در آنها منع شده است .
(مـسـاله 2692) اگر مالی را برای كسانی كه به دنیا نیامده اند وقف كند, درست نیست , ولی اگر بـرای زنـدگـان و بعد از آنان برای كسانی كه بعدا بدنیا می آیند وقف نماید.
مثلا چیزی را بر اولاد خود وقف كند كه بعد از آنان وقف نوه های او باشد, وهر دسته ای بعد از دسته دیگر از وقف استفاده كنند, صحیح است .
(مـساله 2693) اگر چیزی را بر خودش وقف كند مثل این كه دكانی را وقف كند كه عایدی آن را بـعـد از مرگ او خرج مقبره اش نمایند, صحیح نیست .
ولی اگر مالی را برفقرا وقف كند و خودش فقیر شود, می تواند از منافع وقف استفاده نماید.
(مـسـالـه 2694) اگـر بـرای چیزی كه وقف كرده متولی معین كند, باید مطابق قرارداداو رفتار نمایند.
و اگر معین نكند, چنانچه بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خودوقف كرده باشد وآنان بالغ بـاشـنـد, اختیار با خود آنان است , و اگر بالغ نباشند,اختیار با ولی ایشان است , و برای استفاده از وقف اجازه حاكم شرع لازم نیست .
(مـسـاله 2695) اگر ملكی را مثلا بر فقرا یا سادات وقف كند, یا وقف كند كه منافع آن به مصرف خیرات برسد, در صورتی كه برای آن ملك متولی معین نكرده باشد,اختیار آن با حاكم شرع است .
(مساله 2696) اگر ملكی را بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خود وقف كند, كه هرطبقه ای بعد از طـبـقـه دیگر از آن استفاده كنند, چنانچه متولی ملك آن را اجاره دهد وبمیرد, احتیاط لازم آن اسـت كه مستاجر از متولی بعد نیز اجاره كند.
ولی اگر متولی نداشته باشد, و یك طبقه از كسانی كـه ملك بر آنان وقف شده , آن را اجاره دهند ودر بین مدت اجاره بمیرند, اجاره باطل می شود.
و در صـورتـی كه مستاجر مال الاجاره تمام مدت را داده باشد, مال الاجاره از زمان مردنشان تا آخر مدت اجاره ازمال آنان گرفته می شود.
(مساله 2697) اگر ملك وقف خراب شود, از وقف بودن بیرون نمی رود.
(مـساله 2698) ملكی كه مقداری از آن وقف است , و مقداری از آن وقف نیست اگرتقسیم نشده باشد, حاكم شرع یا متولی وقف می تواند با نظر خبره سهم وقف راجدا كند.
(مساله 2699) اگر متولی وقف خیانت كند و عایدات آن را به مصرفی كه معین شده نرساند, حاكم شرع باید شخص امینی را بدو ضمیمه نماید كه مانع از خیانتش گردد و در صورتیكه ممكن نباشد بجای او متولی امینی معین نماید.
(مـساله 2700) فرشی را كه برای حسینیه وقف كرده اند, نمی شود برای نماز به مسجد ببرند, اگر چه آن مسجد نزدیك حسینیه باشد.
(مساله 2701) اگر ملكی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند, چنانچه آن مسجداحتیاج به تعمیر نـدارد, و انتظار هم نمی رود كه تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا كند,می توانند عایدات آن ملك را به مصرف مسجدی كه احتیاج به تعمیرات داردبرسانند.
(مساله 2702) اگر ملكی را وقف كند كه عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند, وبه امام جماعت و بـه كـسی كه در آن مسجد اذان می گوید بدهند, در صورتی كه بدانند یا اطمینان داشته باشند كه برای هر یك چه مقدار معین كرده , باید همانطورمصرف كنند, و اگر یقین یا اطمینان نداشته بـاشـنـد, بـایـد اول , مـسـجـد را تعمیر كنند واگر چیزی زیاد آمد, امام جماعت وكسی كه اذان می گوید در تقسیم آن با یكدیگرمصالحه كنند.